ARDA จับมือ ม. ราชภัฏเพชรบุรี ยกระดับมรดกวัฒนธรรมด้านอาหาร สู่ชุมชนยั่งยืนด้วยนวัตกรรมงานวิจัย

“จังหวัดเพชรบุรี” ได้รับการยกย่องให้เป็น “เมืองสร้างสรรค์ด้านอาหาร” (Creative City of Gastronomy) จากองค์การ UNESCO ด้วยเสน่ห์ของวัฒนธรรมอาหารที่สะท้อนอัตลักษณ์ท้องถิ่น วัตถุดิบคุณภาพ และภูมิปัญญาที่สืบทอดกันมายาวนาน อาหารขึ้นชื่อ เช่น ขนมหม้อแกง น้ำตาลโตนด แกงหัวตาล และอาหารพื้นถิ่นอื่น ๆ ได้สร้างชื่อเสียงให้เพชรบุรีเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงอาหารที่นักเดินทางทั่วโลกหลงใหล

ดร.วิชาญ อิงศรีสว่าง ผู้อำนวยการสำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร กล่าวว่า สำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (องค์การมหาชน) หรือ ARDA ได้สนับสนุนทุนวิจัยให้กับมหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี เพื่อดำเนินแผนงานวิจัย “เพชรบุรีเมืองสร้างสรรค์ด้านอาหาร UNESCO สู่การเพิ่มมูลค่าสร้างรายได้ให้ชุมชนอย่างยั่งยืน” ซึ่งถือเป็นแผนงานสำคัญที่จะเสริมจุดแข็งของจังหวัดเพชรบุรียกระดับคุณภาพสินค้าเกษตรให้มีมาตรฐาน ตอบโจทย์ที่เป็นโอกาสเรื่องการใช้ Gastronomy อาหารเพชรบุรีในทุกอำเภอ และเชื่อมโยงกับเส้นทางการท่องเที่ยวที่จะมาเพิ่มรายได้จากการท่องเที่ยว ในจังหวัดเพชรบุรีได้ไม่ต่ำกว่า 10% ช่วยยกระดับคุณภาพชีวิต และสร้างรายได้ให้กับสินค้าเกษตร อาหาร การบริการและการท่องเที่ยวในจังหวัดเพชรบุรี และสนับสนุนการดำเนินโครงการ และกิจกรรมที่จังหวัดได้มีพันธะสัญญากับ UNESCO ในการที่เป็น Creative City of Gastronomy โดยความร่วมมือของทุกภาคส่วนไม่ว่าจะเป็นราชการส่วนภูมิภาค ราชการส่วนท้องถิ่น ภาคเอกชน เกษตรกร และผู้ประกอบการอาหาร ในพื้นที่ โดยแผนงานวิจัยนี้ แบ่งออกเป็น 3 โครงการวิจัยย่อย ดังนี้

โครงการวิจัยย่อยที่ 1 การยกระดับวัตถุดิบอัตลักษณ์ท้องถิ่น (รสเปรี้ยว เค็ม หวาน และเผ็ด) ในจังหวัดเพชรบุรี เพื่อการผลิตสินค้าเกษตรปลอดภัย มีคุณภาพ และ Traceability โดยมีวัตถุดิบ อัตลักษณ์ท้องถิ่น ที่ทำการยกระดับ 4 ชนิด คือ มะนาว (รสเปรี้ยว) จากอำเภอท่ายาง เกลือทะเล (รสเค็ม) จากอำเภอแหลมผักเบี้ย ตาลโตนด (รสหวาน) จากอำเภอบ้านลาด และพริกกะเหรี่ยง (รสเผ็ด) จากอำเภอหนองหญ้าปล้อง ซึ่งวัตถุดิบแต่ละชนิดมีจุดเด่นที่เป็นลักษณะเฉพาะ คือ 1) มะนาว มีผลใหญ่ กลมแป้น เปลือกบาง น้ำเยอะ เปรี้ยวกลมกล่อม มีกลิ่นหอม 2) ตาลโตนดมี รสหวาน กลิ่นหอม ดัชนีน้ำตาลต่ำ 3) พริกกระเหรี่ยง มีรสเผ็ดจัดจ้าน กลิ่นหอมไม่เหม็นเขียว แคบไชชินสูงและ 4) เกลือทะเล มีสีขาวดอกมะลิ เกลือเม็ดแกล่ง เน้นผลผลิตปริมาณมาก รสเค็มกลมกล่อม ไม่เค็มโดดหรือเค็มจัดและเมื่อนำวัตถุดิบอัตลักษณ์ท้องถิ่นในแต่ละพื้นที่ไปวิเคราะห์คุณสมบัติทางเคมีกายภาพพบว่า ไม่มีสารปนเปื้อนหรือโลหะหนักเกินกว่าค่ามาตรฐานที่ได้กำหนดไว้ตามมาตรฐานสินค้าเกษตร (มกษ.) 9055-2562

โครงการวิจัยย่อยที่ 2 การยกระดับอาหารท้องถิ่นเมืองเพชรสู่มาตรฐานสากล การพัฒนาตำรับมาตรฐานอาหารท้องถิ่นเมืองเพชรสูตรต้นเครื่องเมืองเพชร 1 เมนู และต้นตำรับและฟิวชั่นฟู้ดอย่างละ 10 เมนู พร้อมข้อมูลคุณค่าทางโภชนาการ ในรูปแบบ hand book และ cooks book อาหารท้องถิ่นเมืองเพชร พร้อมคัดเลือกร้านอาหารด้วยการแข่งขันทำอาหารอัตลักษณ์ท้องถิ่น (เซฟชุมชน) จำนวน 8 ร้านทั่วจังหวัดเพชรบุรี ได้แก่ 1) ร้านครัวห้วยทราย อำเภอชะอำ 2) ร้านอาหารบ้านบอย อำเภอท่ายาง 3) ร้านอาหารนาน่า อำเภอแก่งกระจาน 4) ร้านเปลญวน อำเภอบ้านลาด 5) ครัวเพชรน้ำฟ้า อำเภอเมือง 6) ร้านบางตะบูนโฮมเสตย์ อำเภอบ้านแหลม 7) วิสาหกิจชุมชนสามเรือนกรีน อำเภอหนองหญ้าปล้อง และ ร้าน เลอเม อำเภอเขาย้อย เพื่อเตรียมความพร้อมในการรับรองการเชื่อมโยงกับเส้นทางการท่องเที่ยวเมืองเพชร และการได้รับการ Listing ตามข้อกำหนดของ Michelin Guide Book

โครงการวิจัยย่อยที่ 3 การประเมินและการวัดผลการดำเนินโครงการเพชรบุรีเมืองสร้างสรรค์ด้านอาหารสู่การเพิ่มมูลค่าสร้างรายได้ให้ชุมชนอย่างยั่งยืน จากการประเมินผลการดำเนินงานโครงการฯ สามารถให้ผลตอบแทนทางสังคม ที่เป็นประโยชน์คุ้มค่า ประสบความสำเร็จในด้านการวางแผนดำเนินงาน โดยมีการประเมินผลผลิตและผลการดำเนินงานแผนงานวิจัยในมิติต่างๆ ทั้งด้านเศรษฐศาสตร์ สังคม สิ่งแวดล้อม สามารถลดค่าใช้จ่ายเกษตรกรลงประมาณ 15-20 % ต่อต้นทุน ผู้บริโภคมีการรับรู้ จดจำและการซื้อซ้ำเพิ่มขึ้น 80 % เกิดการจ้างงานในชุมชนเพิ่มขึ้น 8-9 คน/เดือน/ชุมชน และลดปริมาณขยะที่เหลือจากการผลิตลดลงเฉลี่ยจำนวน 150-250 ก.ก./ราย/เดือน โดยการประเมินผลโครงการเพิ่มเติม ดังนี้

– โครงการย่อยที่ 1 การยกระดับแหล่งวัตถุดิบฯ สามารถสร้างมูลค่าผลตอบแทนสุทธิ จำนวน 1,031,640 บาท มี SROI เท่ากับ 1.03164 เท่า

– โครงการย่อยที่ 2 การยกระดับอาหารท้องถิ่นเมืองเพชรสู่มาตรฐานสากลฯ สามารถสร้างมูลค่าผลตอบแทนสุทธิจำนวน 3,455,460 บาท มี SROI เท่ากับ 2.8795 เท่า

“แผนงานวิจัยนี้ถือเป็นโอกาสอันดีที่ทำให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และสร้างความร่วมมือทางวิชาการเพื่อตอบโจทย์ความเป็นเมืองสร้างสรรค์ด้านอาหาร UNESCO ของจังหวัดเพชรบุรี ซึ่งสอดคล้องกับความต้องการของชุมชน โดยเน้นการนำนวัตกรรมงานวิจัยมาประยุกต์ใช้ เพื่อยกระดับมาตรฐานผลิตภัณฑ์ เกิดการสร้างคุณค่า และมูลค่าเชิงพาณิชย์ และการนำไปประยุกต์ใช้และต่อยอดขับเคลื่อนเศรษฐกิจฐานราก และเศรษฐกิจสร้างสรรค์ ให้เกิดความยั่งยืนสืบไป” ดร.วิชาญ ผอ. ARDA กล่าวในตอนท้าย

CR : สำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (องค์การมหาชน)